ΟΜΗΡΟΣ - ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ

Τα ομηρικά νησιά είναι τέσσερα: Η Ιθάκη, το Δουλίχιον, η Σάμη και η Ζάκυνθος. Τα ονόματα αυτά διατηρήθηκαν αναλλοίωτα επί δύο χιλιετηρίδες. Σήμερα δύο από τα Ιόνια νησιά φέρουν τα ομηρικά ονόματα, η Ιθάκη και η Ζάκυνθος. Άρα, η Λευκάδα και η Κεφαλληνία θα πρέπει να είναι το Δουλίχιο και η Σάμη.
Ωστόσο, οι παλαιοιστορικοί παραδέχονται ότι η Λευκάδα δεν καταλογίζεται από τον Όμηρο ως νήσος, διότι ήταν χερσόνησος και δράττονται της ειδήσεως ότι οι αρχαίοι Κορίνθιοι διάνοιξαν διώρυγα στο βόρειο τμήμα της Λευκάδας, γιά να υποστηρίξουν την θεωρία τους.
Τότε όμως γεννάται το ερώτημα γιά το ποιά είναι η τετάρτη ελλείπουσα νήσος του βασιλείου του Οδυσσέα. Έπρεπε κάπου το τέταρτο όνομα να διασφαλιστεί.
Αλλά ένα είναι κυρίως ακατανόητο. Γιατί, ούτε στην αρχαιότητα ούτε στους νεωτέρους χρόνους δεν εγέρθηκε η θεωρία ότι η Λευκάδα είναι η ελλείπουσα νήσος.
Η απάντηση σ' αυτό το ερώτημα είναι το κλειδί του ανεπιλύτου αινίγματος, που από την αρχαιότητα απασχόλησε τους γεωγράφους. Δεν επέτρεπαν στους εαυτούς τους να θέσουν τέτοιο ερώτημα, διότι, αν η Λευκάδα ήταν μία εκ των τεσσάρων ομηρικών νήσων, έπρεπε, κατά τα λεγόμενα του έπους, όπως θα δούμε αργότερα, να είναι κατ' ανάγκη η ομηρική Ιθάκη. Αλλά τούτο θεωρήθηκε εντελώς αδύνατον. Έτσι στηρίχθηκαν στην παράδοση ότι το σημερινό Θιάκι ήταν η πατρίδα του Οδυσσέα και άφησαν το θέμα σε εκκρεμότητα. Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει και είναι πολλοί εκείνοι που αμφιβάλλουν και αναζητούν την αλήθεια.
Άρπαξαν λοιπόν οι παλαιοϊστορικοί με χαρά την είδηση περι κατασκευής πορθμού υπό των Κορινθίων και, αφού συνέθεσαν το πόρισμα ότι η Λευκάδα θα ήταν πριν χερσόνησος, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Λευκάδα δεν εθεωρείτο νήσος κατά τους ομηρικούς χρόνους.
Αλλά η Λευκάδα, όπως αποδεικνύουν οι γεωλογικές μελέτες, ήταν ανέκαθεν νήσος. 
Η Πελοπόννησος από αρχαιοτάτων χρόνων λέγεται νήσος, έστω και αν συνδεόταν με ισθμό προς την Στερεά Ελλάδα, και δεν χρειάσθηκε η διάνοιξη διώρυγος κατά τους νεωτέρους χρόνους γιά να παραμείνει νήσος με το ίδιο όνομα.
Ωστόσο γιά την Λευκάδα, φυσικός ισθμός που θα την συνέδεε με την Στερεά, ουδέποτε υπήρξε. Ακόμη και σήμερα, αν δεν γίνουν αμμοληψίες. ο δίαυλος θα κλείσει και η Λευκάδα θα γίνει μία πραγματική χερσόνησος, αν δεν διατηρηθεί τεχνητώς ανοικτή. Αυτός είναι ο λόγος, που μετά τους Κορινθίους του 7ου αιώνος, τον δίαυλο διατήρησαν με έργα εκβαθύνσεως και συντηρήσεως διαδοχικά οι Ρωμαίοι, οι Ενετοί, οι Άγγλοι και οι νεώτεροι Έλληνες.
Έτσι λοιπόν παραμένει το ερώτημα: Ποιά είναι η τετάρτη ομηρική νήσος;
Οι αρχαίοι γεωγράφοι και συγγραφείς έψαχναν κι αυτοί, διότι τους έλλειπε ένα νησί. Ο ένας υποστηρίζει ότι η Κεφαλληνία είχε πριν δύο ονόματα, ότι το δυτικό μέρος ήταν το Δουλίχιο και το ανατολικό η Σάμη (Φερεκύδης στον Στράβωνα Χ, 456 και Παυσανίας ΙΙ, 15, 7). Άλλος παραδέχεται ότι η Κεφαλληνία παλαιότερα απετελείτο από δύο χωριστά μέρη (η...Σχιζοκεφαλλονιά των νεωτέρων), που ενώθηκαν σε μία νήσο με την γένεση ενός ισθμού (Στράβων Χ, 456), αν και οι γεωλόγοι σήμερα έχουν αποφανθεί έχοντας φωτογραφίες και από δορυφόρους, ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη τουλάχιστον τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Τρίτος θεωρεί ολόκληρη την Κεφαλληνία ως την Σάμη και ζητεί την τέταρτη μεγάλη νήσο (Δουλίχιον) μεταξύ των μικρών βραχωδών νήσων, των Εχινάδων, στις εκβολές του Αχελώου, που από τον Όμηρο αποκαλούνται Οξείαι νήσοι και σήμερα Οξιές, μία από τις οποίες φέρεται να έχει αγοράσει ο σεΐχης του Κατάρ (Στράβων Χ, 459), ξεχνώντας ότι κατά την Οδύσσεια εκεί ήταν το βασίλειο του Μέγητος και όχι του Οδυσσέα.
Τέταρτος πάλι δεν φοβάται την υπόθεση ότι η τετάρτη ελλείπουσα νήσος στις αμέσως μετά τον Όμηρο εκατονταετηρίδες...βυθίστηκε από σεισμό και εξαφανίστηκε (Dodwell Tour througt Greece I, 108).
Από τις θεωρίες αυτές, η μία είναι λιγώτερο πιθανή από την άλλη. Δεν έχουμε λοιπόν ανάγκη να αναζητήσουμε άλλη νήσο. Η Λευκάδα είναι κατ' ανάγκη η τετάρτη νήσος του Ομήρου. Επομένως τα τέσσερα νησιά του Ομήρου, που αποτελούσαν το βασίλειο του Οδυσσέα, είναι αυτά που βλέπουμε σήμερα στο Ιόνιο.
Αλλά πώς πρέπει να κατανείμωμε τα τοπωνύμια του έπους επί των νήσων Λευκάδας, Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Ζακύνθου;
Ευτυχώς, στο έπος της Οδύσσειας υπάρχουν πάμπολλα στοιχεία και πολλές αποδείξεις γιά το ποιά είναι η αληθινή Ιθάκη, στην οποία, κατά την ομηρική εποχή, μπορούσε κανείς να πάει όχι μόνο με πλοίο, αλλά...και με τα πόδια, πεζός, όπως προκύπτει από τον επαναλαμβανόμενο τέσσερις φορές στίχο στην Οδύσσεια:
"οὐ μέν γάρ τί σέ πεζόν ὀΐομαι ἐνθάδε ἱκέσθαι".
Αλλά και σήμερα, και στο παρελθόν φυσικά, μόνο στην Λευκάδα μπορεί να πάει κανείς πεζός.
Σε προσεχές άρθρο μου, και χρησιμοποιώντας πολλά στοιχεία από το σπουδαίο έργο του Γερμανού αρχαιολόγου Γουλιέλμου Δέρπφελδ, αλλά και από τις δικές μου πολυετείς έρευνες
γύρω από το εξόχως σημαντικό τούτο θέμα, θα σας δώσω περισσότερες λίαν ενδιαφέρουσες πληροφορίες, επιζητώντας φυσικά τον διάλογο.